گشنیز با طعمی ملایم
گشنیز
گشنیز (نام علمی: Coriandrum sativum) یک گیاه علفی است که در بسیاری از نواحی جهان به عنوان یک گیاه خوراکی و دارویی کشت میشود. این گیاه از خانواده گلسنگان (Apiaceae) است و بخش برگی آن به عنوان گیاه خوراکی و بخش دانههایش به عنوان ادویه استفاده میشود.
تاریخچه
یکی از گیاهان کشت شده قدیمی است که تاریخچه طولانی و گستردهای دارد. این گیاه در مناطق مختلف جهان به عنوان گیاه خوراکی و دارویی مورد استفاده قرار میگیرد. در زیر، تاریخچه را به طور خلاصه بررسی میکنیم:
-
در سنتها و فرهنگهای مختلف
به عنوان یک گیاه با تاریخچه عمیق، در سنتها و فرهنگهای مختلف جهان دارای اهمیت بوده است. از زمانهای باستانی، این گیاه در کشورهای هند، مصر، روم، یونان، چین و دیگر نقاط جهان کشت و مورد استفاده قرار میگرفته است.
-
استفاده آشپزی
از قدیمالایام در آشپزی مورد استفاده قرار گرفته است. این گیاه به عنوان یک ادویه معمول در غذاها، سسها، مرباها و تهیه مخلوطهای ادویهای به کار گرفته میشود. طعم ملایم و عطر خاص گشنیز طعم غذاها را تغییر میدهد و به آنها رنگ و ارتباط دیگری میبخشد.
-
استفاده در طب سنتی
در طب سنتی نیز کاربردهای متعددی داشته است. مواد فعال موجود در این گیاه میتواند خواص ضد التهابی، ضد اسپاسمی، آرامشبخش و هضمی را داشته باشد. به عنوان مثال، در طب سنتی هند، گشنیز برای درمان مشکلات گوارشی، تسکین دردهای مفصلی، بهبود قند خون و کاهش التهابات مورد استفاده قرار میگیرد.
-
انتشار جهانی
در طول تاریخ، گشنیز به سایر مناطق جهان نیز انتقال یافته است. در طول قرون و با تجارت بینالمللی، به اروپا و سایر قارهها منتقل شد و در آنجا نیز مورد استقبال قرار گرفت.
بنابراین، یک گیاه با تاریخچه قدیمی و استفادههای گوناگون در آشپزی و طب سنتی است و در اندازههای مختلف در سراسر جهان شناخته و استفاده میشود.
ویژگی ظاهری
گشنیز دارای ویژگیهای ظاهری زیر است:
-
ساقه
ساقه آن نازک و بلند است و به ارتفاع حدود 50 تا 70 سانتیمتر رشد میکند. ساقههای آن عموماً خشک و راست است.
-
برگها
برگهای آن معمولاً دو برگه هستند و شکل آنها میتواند به صورت دانهدار یا بدون دانه باشد. برگها به طور عمومی بر روی ساقه قرار گرفته و دارای بخشهای خطی و پهن هستند.
-
گلها
گلهای آن کوچک و به رنگ سفید یا سفید-صورتی هستند. آنها به صورت خوشههای کوچک قرار گرفته و از بین برگها بالا میآیند. گلهای گشنیز عطری ملایم دارند.
-
دانهها
بعد از گلدهی، دانههای گشنیز شکل گرد و کوچکی به خود میگیرند. این دانهها رنگی متغیر از سفید تا کهربایی تیره دارند. آنها به عنوان ادویه در آشپزی استفاده میشوند.
-
عطر و طعم
دارای عطر و طعم خاصی است که میتوان آن را تازه یا خشک شده استشمام کرد. عطر و طعم آن اغلب توصیف میشود به عنوان ترش و تلخ با رایحه ملایم.
برگهای گشنیز دارای عطر و طعم خاصی هستند که برای مصارف آشپزی بسیار مورد استفاده قرار میگیرند.
انواع
گشنیز در انواع مختلفی و با تفاوتهای ظاهری و طعمی موجود است. در زیر، برخی از انواع را معرفی میکنم:
- گشنیز تازه (Cilantro)
این نوع ،برگهای تازه و سبز را شامل میشود. برگهای تازه گشنیز طعمی تازه و ملایم دارند و معمولاً به عنوان تزئین غذاها و ادویه در آشپزی استفاده میشوند.
- دانه گشنیز (Coriander Seeds)
دانههای این گیاه بعد از گلدهی و رشد درختچهای گشنیز تولید میشوند. این دانهها کوچک، گرد و به رنگ سفید یا کهربایی هستند و برای استفاده به عنوان ادویه در آشپزی استفاده میشوند. طعم دانه آن نسبت به برگهای تازه گشنیز کمی متفاوت است و به عنوان ادویه در غذاهای مختلف به کار میرود.
- گشنیز روسی (Russian Coriander)
این نوع ،دانههای کوچکی دارد و در طعمش تلخی بیشتری نسبت به سایر انواع گشنیزها وجود دارد. گشنیز روسی به عنوان یک ادویه در فرهنگ روسیه مورد استفاده قرار میگیرد.
- گشنیز مغربی (Moroccan Coriander)
این نوع ،دانههایی با رنگ تیرهتر و عطری ملایمتر دارد. گشنیز مغربی در آشپزی مورد استفاده قرار میگیرد، به خصوص در غذاهای مراکشی و خاورمیانهای.
- گشنیز تایلندی (Thai Coriander)
این نوع ،دارای برگهای ریزتر و عطری مخصوص است. گشنیز تایلندی برای افزودن طعم و عطر خاص به غذاهای تایلندی استفاده میشود.
مهم است بدانید که هر نوع آن ممکن است در طعم و عطر خود تفاوتهایی داشته باشد و بسته به نوع غذا یا تمایل شخص، انتخاب گشنیز مناسب را میتوانید داشته باشید.
ارزش غذایی
دارای ارزش غذایی مناسبی میباشد. در زیر، ارزش غذایی 100 گرم از گشنیز تازه را ذکر میکنم:
انرژی | کربوهیدرات | چربی | پروتئین | فیبر |
23 کیلوکالری | 3.67 گرم | 0.52 گرم | 2.13 گرم | 2.8 گرم |
ویتامین A | ویتامین c | ویتامین K |
6748 واحد بینالمللی (IU) | 27 میلیگرم | 310 میکروگرم |
کلسیم | آهن | منگنز | پتاسیم |
67 میلیگرم | 1.77 میلیگرم | 0.426 میلیگرم | 521 میلیگرم |
همچنین، حاوی ترکیبات فیتوشیمیایی مفیدی مانند فلاونوئیدها، کاروتنوئیدها و فنلها است که خواص آنتیاکسیدانی قوی دارند و میتوانند در مقابله با آسیبهای اکسیداتیو و حفظ سلامتی بدن موثر باشند.
مصرف آن به عنوان یک منبع غذایی متنوع و پرخاصیت باعث تنوع غذایی و افزایش مقدار مواد مغذی در رژیم غذایی میشود.
آشپزی
استفاده از گشنیز در آشپزی بسیار رایج است، به خصوص در آشپزی هندی، تایلندی، مکزیکی و شرقی. برگهای تازه گشنیز به عنوان تزئین و طعمدهنده در سالادها، غذاهای دریایی، نان و دسرها استفاده میشوند. همچنین، دانههای این گیاه به عنوان ادویه در غذاهای مختلف، سسها، خوراکیها و تهیه مخلوطهای ادویهای استفاده میشوند.
در زیر، برخی از کاربردهای آن در آشپزی را معرفی میکنیم:
- تزئین و طعمدهی
برگهای تازه گشنیز میتوانند به عنوان تزئینی بر روی غذاها قرار گیرند و ظاهر زیبا و طعم ملایمی را به غذا اضافه کنند.
- سسها و طعمدهندهها
گشنیز تازه یا خشک شده به عنوان طعمدهنده در سسها، مرباها، آبمیوهها و سایر طعمدهندهها استفاده میشود. طعم تازه و ملایم آن به غذاها ارزش ویژهای میدهد.
- غذاهای آسیایی
یکی از ادویههای کلیدی در آشپزی آسیایی است. در غذاهای تایلندی، ویتنامی، هندی و مالزیایی از گشنیز برگهای تازه برای افزودن طعم و عطر به غذاها استفاده میشود.
- سالادها
برگهای تازه گشنیز میتوانند به سالادها اضافه شوند و به آنها طعم و عطر خوشمزهای بدهند. همچنین، میتوان از دانههای گشنیز خشک شده به عنوان ادویه در سسهای سالاد استفاده کرد.
- خورشها و غذاهای گوشتی
به خورشها و غذاهای گوشتی مانند خورشتها، کوفتهها و کبابها طعم و رنگ خاصی میبخشد.
- نان و شیرینیجات
در برخی از نانها و شیرینیجات، میتوان از دانه گشنیز به عنوان ادویهای برای افزودن طعم و عطر استفاده کرد.
به طور کلی، یک گیاه چندکاره در آشپزی است که باعث افزایش طعم و عطر غذاها میشود و در تهیه انواع غذاها و سسها مورد استفاده قرار میگیرد.
خواص دارویی و درمانی
علاوه بر استفادههای آشپزی، دارای خواص دارویی و درمانی نیز میباشد.
-
ضد التهاب
دارای خواص ضد التهابی است که میتواند در کاهش التهابهای داخلی و خارجی بدن موثر باشد. مصرف گشنیز میتواند در کاهش التورم و التهابات مفصلی، التهاب روده، التهابهای پوستی و سایر حالات التهابی کمک کند.
-
ضد اسپاسم
خاصیت ضد اسپاسمی دارد و میتواند به کاهش تشنجات عضلانی و تنشهای عضلانی کمک کند. این خاصیت مفید در درمان برخی از مشکلات گوارشی مانند کرامپ و سندرم روده تحریکپذیر است.
-
آرامشبخش و مسکن
خواص آرامشبخش و مسکنی دارد. مصرف آن میتواند در کاهش استرس و اضطراب، بهبود خواب، تسکین دردها و تسکین اعصاب موثر باشد.
-
تقویت گوارش
به عنوان یک آنتیاسید طبیعی و ضد دیسپپسیا استفاده میشود. مصرف گشنیز میتواند در بهبود عملکرد گوارش، کاهش سوء هاضمه، تسکین از دردهای معده و رفع نفخ موثر باشد.
-
بهبود عملکرد قلبی
خواصی برای بهبود عملکرد قلبی دارد. مصرف آن میتواند در کاهش فشار خون، کاهش سطح کلسترول بد و بهبود عملکرد عروقی کمک کند.
-
ضد اکسیدان
حاوی ترکیبات ضد اکسیدان قوی است که میتواند در مقابله با آسیبهای اکسیداتیو، پیری زودرس و برخی از بیماریهای مزمن مانند سرطان مفید باشد.
توجه داشته باشید که به عنوان یک منبع غذایی و ادویه در طول مصرف معمولی برای آشپزی و تنوع غذایی مفید است. در صورت نیاز به استفاده درمانی یا مصرف بزرگ مقادیر گشنیز به عنوان دارو، مشورت با پزشک یا متخصص مراقبتهای بهداشتی توصیه میشود.
⇐ پیشنهاد می کنیم برای اطلاع از وضعیت جشنواره ها و محصولات جدید تهرانسلر، صفحه اینستاگرام ما را دنبال نمایید.